عیب یابی محافظ برق

راهنمای جامع نحوه عیب یابی و تعمیر محافظ برق

اولین گام برای عیب یابی و تعمیر صحیح و اصولی دستگاه محافظ الکتریکی، پیدا کردن علت خرابی آن است. عوامل مختلفی باعث بروز عیب و ایراد در این دستگاه می شوند که موارد زیر مهمترین آن ها محسوب می گردند.

اضافه بار

اضافه بار یکی از اصلی ترین دلایل خرابی محافظ برق خانگی است. هر محافظ با توجه به توان خود برای یکسری از دستگاه های الکتریکی مناسب است. با اینکه محافظ نسبت به پریزهای معمولی یا چند راهی های ساده گزینه بهتری به شمار می رود، اما این دستگاه نیز از خطر اضافه بار در امان نیست.

اگر وسایل برقی و تجهیزات الکتریکی سنگین و پرمصرف را به محافظ متصل کنید، اضافه بار اتفاق افتاده و در نتیجه تولید گرمای بیش از حد، مشکلات مختلفی را به وجود می آورد. اضافه بار علاوه بر تاثیر مخرب بر محافظ و خراب کردن آن، موجب آتش سوزی نیز می شود. بنابراین، اگر هنگام استفاده از محافظ و اتصال چندین دستگاه به آن، متوجه گرمای زیادی از سوی این دستگاه شدید، باید برای جلوگیری از خطرات اضافه بار سریعا آن را از جریان برق جدا کنید.

نوسانات شدید

از دیگر علت های خرابی محافظ برق که ممکن است در زمان عیب یابی متوجه آن شوید، نوسانات و تغییرات شدید ولتاژ است. همانطور که می دانید محافظ دستگاهی است که برای محافظت از سایر وسایل الکتریکی از نوسانات ولتاژ طراحی و تولید می شود. با این حال این دستگاه خود نیز ممکن است در اثر همین نوسانان های شدید دچار مشکلاتی شود.

محافظ های برق خانگی نسبت به تغییر ولتاژ حساس بوده اما در مقایسه با سایر لوازم الکتریکی مقاومت بیشتری در برابر تغییرات دارند. اگر شدت این نوسان ها بیشتر از حد تعیین شده باشد، محافظ نیز خراب می شود و نیاز به تعمیر پیدا می کند.

میزان آسیب وارده به محافظ به شدت و قدرت ولتاژ بستگی دارد. برخی از مدل های محافظ ها در زمان بروز نوسانات شدید به طور کلی از کار می افتند و برخی دیگر دچار اختلال در عملکرد می شوند که می توان آن ها را تعمیر کرد.

نفوذ آب

در صورت نفوذ رطوبت و آب به محافظ الکتریکی، این دستگاه خراب می شود. همانند بسیاری از لوازم الکتریکی، محافظ نیز در زمان نفوذ آب دچار اتصال کوتاه شده و بخشی یا همه اجزای آن ایراد پیدا می کنند. معمولا محافظ هایی که برای اتصال لوازم خانگی مانند یخچال، لباسشویی و … در محیط آشپزخانه که احتمال نفوذ آب زیاد است، استفاده می شوند، بدین صورت خراب می گردند.

برخی از مدل های محافظ برق به گونه ای طراحی شده اند که تا حدی در برابر نفوذ آب مقاومت خوبی دارند. اگر قصد محافظت از تجهیزات الکتریکی خود در محیط های مرطوب یا در معرض نفوذ آب را دارید، پیشنهاد می کنیم به سراغ این نوع محافظان برق بروید.

ضربه و فشار شدید

از دیگر عوامل خرابی محافظ برق می توان به ضربه و فشار بیش از حد اشاره کرد. آسیب فیزیکی منجر به خرابی اجزای تشکیل دهنده محافظ شده و در نتیجه عملکرد کلی آن با اختلال مواجه می شود. سقوط از ارتفاع، افتادن اشیا سنگین بر روی دستگاه، برخورد پا با دستگاه، شل شدن اتصالات در نتیجه کشیده شدن سیم ها، پارگی و فرسودگی سیم، معیوب شدن دو شاخه و … نمونه ای از آسیب های فیزیکی منجر به خرابی محافظ محسوب می شوند.

گرم شدن غیر طبیعی و بیش از حد

اگر محافظ الکتریکی در مکانی کوچک و بسته که امکان ورود هوا وجود ندارد، قرار بگیرد، بیش از حد گرم می شود. این گرمای زیاد و به اصطلاح داغ کردن دستگاه، می تواند مشکلات مختلفی برای آن به وجود آورد که در نتیجه نیاز به تعمیر محافظ برق خواهید داشت.

مشکلات متداول و نشانه های خرابی محافظ برق

توجه به نشانه های خرابی محافظ الکتریکی در عیب یابی آن تاثیر بسزایی دارد. با دقت و توجه به این علائم شما می توانید منبع مشکل و دلیل آن را پیدا کنید و سپس با به کار گیری راهکار مناسب، محافظ را تعمیر و ایرادات آن را برطرف کنید. آثار سوختگی، بوی پلاستیک سوخته، گرمای بیش از حد، خاموش بودن همه چراغ ها و … علائمی هستند که خرابی دستگاه را نشان می دهند.

اگر می خواهید محافظ را به خوبی تعمیر کنید باید از مشکلات رایج آن مطلع باشید. آگاهی داشتن از مشکلات متداول و دلایل بروز و نحوه برظرف کردن آن ها برای تعمیر دستگاه ضرورت دارد. موارد زیر مهمترین و رایج ترین مشکلات محافظ برق به شمار می روند.

 

روشن نشدن دستگاه

یکی از رایج ترین مشکلات محافظ برق خانگی که از علائم مهم خرابی آن نیز محسوب می شود، روشن نشدن است. این مشکل می تواند بر اثر عواملی همچون خرابی دوشاخه، معیوب شدن سیم، شل شدن اتصالات، خرابی رله، خرابی کلید روشن و خاموش، ایراد در برد مدار، خرابی آی سی و … رخ دهد.

روشن شدن بلافاصله دستگاه

اگر محافظ الکتریکی شما پس از اتصال به برق بلافاصله و بدون مکث روشن شود، نشان دهنده بروز ایرادی در آن است. این مشکل می تواند به خاطر سوختن آی سی ها و ترانزیستورها باشد که باید تعمیر یا تعویض آن ها توسط تعمیرکاران ماهر و آموزش دیده انجام شود.

خاموش شدن تمام چراغ های دستگاه

گاهی اوقات پس از اتصال محافظ به برق و بلافاصله بعد از روشن شدن چراغ زرد، ناگهان تمام چراغ ها خاموش می شوند. این مشکل می تواند به خاطر سوختن LED، خرابی ترانزیستور، سوختن آی سی و معیوب شدن رله رخ دهد.

ثابت ماندن چراغ قرمز

گاهی اوقات دستگاه پس از اتصال به برق نمی تواند عملکرد صحیحی داشته باشد و بر روی چراغ قرمز ثابت می ماند. خرابی LED، شل شدن یا پاره شدن اتصالات، سوختن آی سی، سوختن ترانزیستور تقویت کننده، خرابی پایه های قلع کاری شده و … از مواردی هستند که منجر به بروز این مشکل می شوند. بنابراین، در صورتی که ثابت متوجه ثابت ماندن چراغ قرمز محافظ خانگی خود شدید، نسبت به تعمیر آن اقدام کنید.

خاموش و روشن شدن دستگاه

خاموش و روشن شدن یا همان ریستارت شدن دستگاه از دیگر نشانه های خرابی آن است. این مشکل رایج معمولا زمانی رخ می دهد که خازن پلی استر ضعیف یا معیوب شده باشد. برای برطرف کردن این مشکل باید خازن معیوب را با خازن جدید و با کیفیت تعویض کنید.

چراغ سبز بلافاصله پس از روشن شدن خاموش و چراغ قرمز روشن می شود

خرابی خازن پلی استر، سوختن رله، خرابی خازن الکترولیت و … در اثر اتصال کوتاه یا اضافه بار عامل اصلی بروز این مشکل است. برای تعمیر محافظ در این مواقع باید قطعه خراب را پیدا کرده و آن را با مدل جدید تر و با کیفیت تر جایگزین کنید.
عدم خروجی محافظ در زمان روشن بودن چراغ سبز

گاهی اوقات ممکن است با روشن بودن چراغ سبز دستگاه محافظ خروجی نداشته باشد. در این مواقع باید سیم خروجی رله را که به خروجی پریز محافظ متصل شده بررسی کنید تا در صورت قطع شدن آن را تعویض نمایید. اما اگر این سیم سالم باشد، امکان دارد دلیل این مشکل سوختن ترانزیستورها یا سوختن خروجی آی سی باشد که در این مورد نیز باید این قطعات را تعویض کنید.

روشن شدن همزمان تمام چراغ ها

اگر هنگام اتصال محافظ به برق متوجه روشن شدن هر سه چراغ زرد، سبز و قرمز به صورت همزمان شدید، در اولین گام باید وضعیت آی سی ها را بررسی کنید. چراغ های محافظ در خروجی آی سی LM324 قرار دارند که این آی سی دارای 14 پایه و 4 تقویت کننده است. خرابی هرکدام از این پایه ها و تقویت کننده می تواند باعث بروز این مشکل شود. در نتیجه، باید آی سی را تعویض کنید تا دیگر چراغ ها به طور همزمان روشن نشوند و دستگاه به درستی کار کند.

چشمک زدن مداوم چراغ قرمز

از دیگر مشکلات رایج که باید از آن مطلع باشید تا بتوانید عیب یابی و تعمیر محافظ برق را به درستی انجام دهید، چشمک زدن مداوم چراغ قرمز دستگاه است. در صورت بروز این مشکل باید مواردی همچون برق ورودی از پریز را بررسی کنید تا مقدار آن کمتر از 190 ولت نباشد. در صورت درست بودن این مقدار امکان دارد خرابی خازن الکترولیت، خازن پلی استر، سوختن آی سی ها و دیودها و … دلیل بروز این مشکل باشند.

نتیجه گیری

استفاده از محافظ الکتریکی برای جلوگیری از آسیب رسیدن به لوازم خانگی برقی و تجهیزات الکترونیکی امری ضروری محسوب می شود. این دستگاه می تواند نوسانات ولتاژ برق را خنثی کند و محافظت از وسایل برقی را به خوبی انجام دهد. اما گاهی اوقات ممکن است به خاطر عواملی خود محافظ برق نیز دچار خرابی شود. در این مقاله تمامی علت های خراب شدن محافظ الکتریکی را معرفی و مشکلات رایج و نشانه های خرابی آن را بررسی کردیم. امیدواریم با استفاده از مطالب ارائه شده بتوانید به خوبی با نحوه عیب یابی و تعمیر محافظ برق آشنا شده باشید.