فرودگاه مسجد سليمان

فرودگاه مسجد سليمان؛ نخستين فرودگاه خاورميانه

فوران چاه نفت در خرداد ماه 1287 (1908 ميلادي) در مسجد سليمان، نياز به تسهیلات بيشتر براي بهره برداری از این ماده حیاتی را شدت بخشيد و چندي نگذشت كه نخستين پرواز يك هواپيما به خاورميانه، در زمینی مسطح در مسجد سلیمان به زمين نشست.

اين هواپيما از نوع رايپر 46 و مبدا حركت آن لندن بود. مسافران این پرواز را کارشناسان زمین شناسی و تجهيزات آن را اقلام و لوازم كاري آنها، میکروسکوپ و مقداری دارو تشكيل مي داد. زمیني كه هواپيما بر آن فرود آمده بود بنای احداث اولین فرودگاه ايران قرار گرفت كه در منطقه نفتی “یمهه” واقع در مسجد سلیمان، جهت جابجایی مدیران و اقلام و مراسلات نفتی ساخته شد.

بسياري پروازي را كه به خلباني کوزمینسکی روسي با هواپيماي بلوبر 11 در سال ۱۲۹۲ خورشیدی در تهران انجام شد، نخستین پرواز يك هواپيما بر فراز آسمان ایران ناميده اند، اما واقعيت اين است كه پرواز هواپيماهاي صنعت نفت در ايران پيش از اين تاريخ انجام گرفته است.

البته نخستین فرودگاه رسمي ايران نيز فرودگاه قلعه مرغی بود که در تاریخ هشتم مرداد ۱۳۰۱ مورد بهره برداری قرار گرفت، اما شهرهاي نفتي ايران، از جمله مسجد سليمان، پيش از اين تاريخ صاحب فرودگاه شدند

به هر روي اولین فرودگاه مسجد سلیمان، بي رقيب نماند و با افزایش تردد انگلیسی ها به این منطقه، فرودگاهی ديگر در محلی معروف به “گلگیر” احداث شد. در آن روزگار شرکت هایي چون شرکت کی ال ام هلندي و بريتيش ايرويز انگلیسی رفت و آمد زیادی به آنجا داشتند. نخستين هواپيماهاي نفت از نوع “رايپر” بود كه بعدها هواپيماي “داوو” (Dove) با ظرفيت 12 نفر نيز خريداري شدند و با كادر خلباني انگليسي به پرواز درمي آمدند.

همزمان با آغاز توليد نفت در جنوب كشور، فرودگاه هاي يمهه مسجد سليمان، فرودگاه اهواز (كوت عبدا..)، هفتكل، گچساران و فرودگاه آبادان، مورد بهره برداري قرار گرفتند و هواپيماهاي حمل و نقل هوايي نفت در آنها شروع به كار كرد. در سال هاي بعد نيز با عملياتي شدن مخازن و ذخاير جزاير خارگ، لاوان و سيري پرواز هواپيماها به اين جزاير نيز انجام گرفت.

با كاهش فعاليت هاي نفتي در اين مناطق، البته بسياري از اين فرودگاه ها نیز بلااستفاده ماند. هر چند فرودگاه مسجد سليمان كه هم اینک به نام فرودگاه شهید آسیایي شناخته می شود، بعد از ملی شدن صنعت نفت با خرید چند فروند هواپیما توسط وزارت نفت، شاهد پروازهاي بسياري بود.

در آبان 1387 به مناسبت صد سالگی فرودگاه مسجد سليمان و به عنوان نخستين فرودگاه در خاورمیانه، حدود پنج میلیارد تومان برای مرمت و باز گشایی اين فرودگاه از سوی وزارت نفت اختصاص یافت.

شرکت هواپیمایی نفت که یکی از قدیمی ترین شرکت های هواپیمایی در کشور است یکی از 4 فروند فوکر 100 خود را به نام مسجد سلیمان نامگذاری کرده است.

منبع:اسناد صنعت نفت ایران